Kontrakt trenerski, a właściwie umowa o świadczenie usług albo pracy (umowa o pracę) w charakterze trenera piłki nożnej, jest regulowana postanowieniami uchwały Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN) nr XII/189 z 12 grudnia 2014 roku dot. Zasad regulujących stosunki pomiędzy klubem sportowym a trenerem piłki nożnej (tekst jednolity przyjęty uchwałą Zarządu PZPN nr IX/146 z dn. 04 listopada 2020 r., dalej: „Uchwała PZPN”).  

Czytaj także: Kontrakt trenerski w piłce nożnej - zawarcie i rozwiązanie>>

Czym jest kontrakt trenerski?

Uchwała PZPN obowiązuje i jest stosowana od 1 stycznia 2015 r., niemniej jednak nie stanowi ona wyłącznego źródła praw i obowiązków stron umowy. Poza Uchwałą PZPN, stosunki prawne pomiędzy klubem sportowym a trenerem, regulują również postanowienia samego kontraktu oraz przepisy polskiego prawa powszechnego. W przypadku umowy o pracę przepisy kodeksu pracy (dalej: „k.p.”) i innych właściwych przepisów prawa pracy lub kodeksu cywilnego (dalej: „k.c.”), a w przypadku umowy cywilno-prawnej, kodeksu cywilnego (w przypadku umowy o świadczenie usług, zawartej z osobą fizyczną prowadzącą dzielność gospodarczą – tj. przedsiębiorcą albo nie prowadzącej dzielności gospodarczej).

Sprawdź też: Czy klub sportowy powinien brać pod uwagę otrzymane z PZPN dofinansowanie przy obliczaniu prewspółczynnika? >

W tym miejscu, wyjaśnić należy, iż umowa o świadczenie usług, stanowi szczególny rodzaj umowy zlecenia i zgodnie z art. 750 k.c., w przypadku, gdy umowa taka nie jest uregulowana w innych przepisach (rangi ustawowej), to stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (tj. przepisy art. 734-751 k.c.).

Warto również podkreślić, iż z uwagi na fakt, że Uchwałą PZPN stanowi tzw. „statutowo-regulaminowe” źródło prawa, tj. prywatno-prawne, które ma charakter wewnętrzny oraz treść art. 33 Uchwały PZPN, to prawo interpretacji postanowień tej uchwały przysługuje wyłącznie Zarządowi PZPN.

Ustawa o sporcie. Komentarz

Eligiusz Krześniak

Sprawdź  

Co reguluje Uchwała PZPN i kto rozpoznaje spory prawne?

Przepisy Uchwały PZPN regulują stosunki prawne pomiędzy trenerem piłki nożnej, a klubem sportowym Ekstraklasy, I, II, III, IV ligi, w tym piłki nożnej jedenastoosobowej oraz zespołu biorącego udział w rozgrywkach Centralnej Ligi Juniorów, a nawet wojewódzkimi związkami piłki nożnej w zakresie trenerów ich reprezentacji.

Czytaj też: I FSK 137/12, Udzielenie licencji przez klub sportowy dla PZPN a zwolnienie z podatku od towarów i usług. - Wyrok NSA >

Przepisy uchwały rozróżniając kontrakty amatorskie i profesjonalne (art. 3 Uchwały PZPN), obejmują m.in. takie kwestie jak: prawa i obowiązki stron, formę i zakres kontraktu profesjonalnego oraz amatorskiego, ochronę danych osobowych. Skoncentrujemy się regulacjach profesjonalnego kontraktu trenerskiego (Rozdział III, art. 10–21 Uchwały PZPN).

Czytaj także: UOKiK zarzuca ograniczanie konkurencji w lidze żużlowej>>

Trener, czyli kto?

Trener piłki nożnej, to osoba, która posiada odpowiednie kwalifikacje, potwierdzone otrzymaniem licencji PZPN, która jest swoistego rodzaju zezwoleniem, udzielonym przez PZPN lub z jego upoważnienia przez wojewódzkie związki piłki nożnej (art. 2 ust. 1 i 5 Uchwały PZPN) na prowadzenie zespołu piłkarskiego w danej klasie rozgrywkowej lub pełnienie innej funkcji trenerskiej. W tym zakresie odsyłam m.in. do uchwały Zarządu PZPN nr V/89 z dnia 25 maja 2021 r. w sprawie ustalenia zasad ubiegania się o uznanie kompetencji i przyznanie licencji trenerskich dla absolwentów wyższych uczelni posiadających mistrzowską, I lub II klasę trenerską.

Profesjonalny kontrakt trenerski

Profesjonalny kontrakt trenerski może być zawarty w formie umowy o pracę albo umowy cywilno-prawnej, w tym z „trenerem przedsiębiorcą”. Zaznaczyć należy, iż ta ostatnia forma jest najpowszechniej stosowaną w obrocie. Dodatkowo zawarcie profesjonalnego kontraktu trenerskiego w takiej formie, wymaga dopełnienia obowiązku „RODO”- podpisania klauzuli lub umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych, które mają zapewnić wystarczające gwarancje wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, aby przetwarzanie spełniało wymogi rozporządzenia ogólnego o ochronie danych (RODO - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. , publ. Dz. Urz. UE Nr L 119 z dnia 04 maja 2016 r.), i chroniło prawa osób, których dane dotyczą (art. 10 ust. 4 Uchwały PZPN).

Kontrakt trenerski musi być zawarty minimum na jeden sezon, który zgodnie z postanowieniami art. 2 ust. 6 Uchwały PZPN oraz innych uchwał Zarządu PZPN, trwa w okresie od dnia 1 lipca do dnia 30 czerwca następnego roku kalendarzowego. Natomiast, jeżeli kontrakt trenerski został zawarty już w trakcie sezonu piłkarskiego, to musi on obowiązywać co najmniej do końca danego sezonu piłkarskiego.

Uchwała PZPN, określa również, że pod rygorem nieważności, profesjonalny kontrakt trenerski zawarty w formie umowy cywilno-prawnej, musi spełniać następujące kryteria:

1. jeżeli zostaje zawarty przed rozpoczęciem sezonu piłkarskiego, to czas na który go strony zawierają nie może być krótszy niż jeden sezon, a jeżeli jest zawierany już w trakcie trwania sezonu, to musi obejmować okres minimum do końca danego sezonu, 
2.  określać wszystkie składniki wynagrodzenia za cały okres obowiązywania, tj. wynagrodzenie podstawowe lub/i dodatkowe, nagrody etc.,
3. sporządzony w formie pisemnej w trzech jednobrzmiących egzemplarzach podpisanych przez strony (trenera oraz ze strony klubu przez osoby upoważnione do reprezentacji klubu sportowego na zewnątrz), po jednym dla stron i trzecim, który jest przez klub sportowy przekazywany do podmiotu prowadzącego rozgrywki w zaklejonej kopercie z formularzem wraz  oświadczeniem o okresie obowiązywania, datą zawarcia (wzór takiego oświadczenia stanowi załącznik nr 2 do Uchwały PZPN),
4. zawierć tzw. Klauzulę arbitrażową o poddaniu wszelkich sporów majątkowych wynikających z profesjonalnego kontraktu trenerskiego będącego umową cywilnoprawną kompetencji Piłkarskiego Sądu Polubownego PZPN.

Czytaj też: Prawne mechanizmy zabezpieczenia realizacji zasady autonomii sportu na przykładzie struktury i sposobu funkcjonowania Międzynarodowej Federacji Piłki Nożnej (FIFA) >>>

Zaznaczyć, należy, iż w sporach pomiędzy klubem a trenerem czy zawodnikiem, co do zasady stosuje się klauzulę arbitrażową. W przypadku trenerów, spory wynikłe w związku z wykonywaniem profesjonalnego kontraktu  trenerskiego są rozpoznawane przez Piłkarski Sąd Polubowny przy PZPN.  
Nie poruszając sytuacji trenera członka innego krajowego związku piłkarskiego, to klauzula taka nie budzi żadnych wątpliwości w przypadku kontraktów będących umowami cywilno-prawnymi (art. 11 ust. 1 pkt 6 Uchwały PZPN). Natomiast klauzula arbitrażowa w przypadku umów) o pracę (art. 11 ust. 2 Uchwały PZNP), stoi w sprzeczności z regulacją art. 1164 k.p.c. (kodeksu postępowania cywilnego), który wprost wskazuje, że zapis na sąd polubowny obejmujący spory z zakresu prawa pracy może być sporządzony tylko po powstaniu sporu i wymaga zachowania formy pisemnej. Z uwagi na powyższe, w takich sytuacjach zgodnie z art. 1165 par. 2 k.p.c., postanowienie art. 11 ust. 2 Uchwały PZPN, na podstawie art. 1164 k.p.c. w zw. z art. 300 k.p., należy uznać za nieważny (nie odnoszący skutku prawnego) i spór taki poddać pod rozstrzygnięcie właściwego sądu powszechnego – sądu pracy.

Czytaj też: Polubowne rozstrzyganie sporów - komentarz praktyczny >>>

Autor: Bartosz Armknecht, wspólnik zarządzający kancelarii ADVISER Armknecht & Partners Attorneys-at-law z siedzibą w Gdyni

Zastrzegam, że niniejsza publikacja nie stanowi porady prawnej, ma charakter wyłącznie poznawczy i stanowi moją subiektywną interpretację stanu prawnego na dzień 05 kwietnia 2022 r. oraz sytuacji na podstawie ogólnodostępnych informacji i źródeł.